Lịch sử tiền giấy Việt Nam

Tiền ra đời từ nhu cầu kinh tế thực tế của loài người. Nó được dùng để lưu thông và đánh giá giá trị của hàng hóa, dịch vụ. Đồng tiền như một công cụ để trao đổi buôn bán. Hãy bắt đầu bằng những tờ tiền quen thuộc chúng ta đang dùng để mua bán hằng ngày hiện nay rồi “ngược dòng” lịch sử để thấy được sự thay đổi, biến động của tiền Đồng Việt Nam.

Tiền Việt Nam được phát hành lần đầu vào giữa thế kỷ 10, thời kỳ nhà nước Đại Cồ Việt dưới sự trị vì của Đinh Bộ Lĩnh. Thời phong kiến, gần như mỗi đời vua lại cho phát hành loại tiền mới. Mỗi lần thay đổi niên hiệu, vua lại cho phát hành loại tiền mới. Suốt một thời gian dài, tiền kim loại là thứ tiền duy nhất.

Ở nước ta, tiền giấy ra đời sau và có nhiều biến đổi theo từng thời kỳ để phù hợp với nhu cầu sử dụng: Giấy bạc Đông Dương (1885-1954), giấy bạc tài chính (1945-1951), giấy bạc Việt Nam Cộng hòa (1955-1975) và giấy bạc Ngân hàng Quốc gia Viêt Nam (1951 đến nay).

Giấy bạc Đông Dương (1885-1954) - Tiền giấy đầu tiên của Việt Nam: Tờ tiền giấy đầu tiên được lưu thông ở Việt Nam là đồng Đông Dương mệnh giá 100 đồng bạc, được người Pháp phát hành và lưu thông trong thời gian từ năm 1885 đến năm 1954. Trên đó có in hình 3 thiếu nữ với trang phục truyền thống của 3 nước Lào, Campuchia và Việt Nam.

Giấy bạc tài chính (1945-1951) hay còn gọi là Giấy bạc Cụ Hồ. Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, tiền đồng cũng chính thức được in và lưu thông để khẳng định chủ quyền của đất nước tự do. Bắt đầu từ thời điểm này cho tới nay, chúng ta đã thay đổi tiền cả về hình thức, chất liệu đến mệnh giá.

Giấy bạc Việt Nam Cộng hòa (1955-1975): Sau Hiệp định Gionevo năm 1954 đất nước chia cắt thành hai miền Nam – Bắc, miền Nam phát hành giấy bạc Việt Nam Cộng hòa. Sau thống nhất đất nước 30/4/1975, tiền lưu hành ở miền Nam mất giá và được đổi thành tiền Giải phóng. Miền Bắc vẫn sử dụng giấy bạc của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Giấy bạc Ngân hàng Quốc gia Viêt Nam (1951 đến nay): Ngày 6/5/1951, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 15/SL thành lập Ngân hàng Quốc gia Việt Nam, với các nhiệm vụ: phát hành giấy bạc, quản lý kho bạc, thực hiện chính sách tín dụng để phát triển sản xuất, phối hợp với mậu dịch để quản lý tiền tệ và đấu tranh tiền tệ với thực dân Pháp. Từ đó tiền giấy do Ngân hàng nhà nước Việt Nam phát hành chính thức được đưa vào sử dụng gồm nhiều mệnh giá: 1, 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000, 5000. Hình thức tiền ngân hàng khá giống với trước đây và chỉ thay đổi về các bức hình in ở mặt sau cùng màu sắc ở mỗi mệnh giá tiền. Đến năm 1978, sau khi Nhà nước ổn định và thống nhất về tài chính, tiền Việt Nam tiếp tục thay đổi. Nhà nước phát hành thêm các loại tiền 5 hào, 1 đồng, 5 đồng, 10 đồng, 20 đồng, 30 đồng, 50 đồng, 100 đồng.

Năm 1985, trước diễn biễn phức tạp của nền kinh tế và tình hình khan hiếm nghiêm trọng tiền mặt trong thanh toán. Đồng thời để phục vụ cho cuộc cách mạng về giá cả và lương, Ngân hàng nhà nước Việt Nam đã ban hành các loại tiền 10, 20, 50 đồng.

Tiền giấy giai đoạn từ 1990. Trước thời kỳ Việt Nam sử dụng tiền polymer là các tờ tiền giấy cotton có mệnh giá 10.000 và 20.000 được in năm 1990, tờ 50.000 được phát hành từ 15/10/1994 còn tờ 100.000 từ ngày 1/9/2000. Hiện trên thế giới đã có rất nhiều nước lưu hành đồng tiền in trên chất liệu polymer.

Tiền polymer được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát hành vào năm 2003, có giá trị lưu hành song song với các đồng tiền cũ, với mục tiêu đáp ứng nhu cầu lưu thông tiền tệ về cơ cấu mệnh giá (thêm loại tiền có mệnh giá lớn), chủng loại. Tiền polyme có nhiều ưu điểm như: khó làm giả, độ bền cao, không thấm nước, thích hợp sử dụng trong các thiết bị hiện đại như máy ATM, máy đếm tiền.