Y (dài) hay i (ngắn)
Có một vị tiến sĩ viết nhiều bài rất xuất sắc đăng trên báo và thường gởi thư cho tôi. Vị tiến sĩ ấy viết “quí vị.” Tôi muốn học hỏi thêm nên tôi hỏi vị tiến sĩ nầy rằng tại sao dùng “i” ngắn cho chữ “quí vị”. Vị tiến sĩ kia trả lời rằng “i” ngắn hoặc “y” dài đểu được cả. Ai muốn viết sao tùy ý.
Bắt đầu từ đó, tôi “tùy ý” dùng “i” ngắn cho tên của vị tiến sĩ nầy.
Mở đầu bức thư tôi thường viết, “Kính thưa Tiến Sĩ Thụi.” Sau một thời gian độ 5 tháng, vị tiến sĩ ấy gọi tôi là người bất lịch sự khi tôi đổi chữ “y” dài thành “i” ngắn cho tên ông ấy. Tôi trả lời rằng chính ông đã bảo tôi tùy tiện dùng “i” ngắn hay “y” dài cũng được cả mà! Sau đó, ông không nói gì thêm, nhưng tôi để ý thấy ông dùng “quý vị” thay cho “quí vị” như trước kia.
Chúng ta thấy rất nhiều người dùng “quí vị” hoặc “quý vị” trong sách vở, trên báo chí tại Hoa Kỳ và Việt Nam. Chữ nào đúng, chữ nào sai, hoặc cả hai đều đúng?
Khi “i” ngắn hoặc “y” dài không đứng chung với bất cứ nguyên âm nào, chúng ta có thể “tùy ý” dùng chữ nào cũng được. Chỉ có con mắt của chúng ta thấy thay đổi chứ cả âm thanh lẫn ý nghĩa của nó không thay đổi. Thí dụ: bác sĩ hoặc bác sỹ, li kì hay ly kỳ, và bé tí hay bé tý. Nhiều người chủ trương dùng “i” ngắn trong mọi trường hợp. Ngược lại, nhiều người chủ trương dùng “y” dài cho tất cả. Cũng có người dùng cả hai tùy theo con mắt họ thường thấy không “chói mắt”.
Có người lúc nầy viết hy sinh, và lúc khác lại viết hi sinh. Tuy nhiên, khi nguyên âm “u” đứng chung với một nguyên âm thứ hai, âm thanh và nghĩa của chúng nó hoàn toàn thay đổi. Đôi khi chúng ta hãy xem nguyên âm “i” hoặc “y” đứng chung với nguyên âm “a”. Tay khác với tai, vay khác với vai, váy khác với vái, may khác với mai, hay khác với hai, thay khác với thai, khái khác với kháy, bay khác với bai, xảy khác với xải, và phẩy khác với phải.
Bây giờ, xin chúng ta quan sát nguyên âm “i” hoặc “y” đứng với nguyên âm “u”. Âm thanh và ý nghĩa của chúng nó cũng hoàn toàn thay đổi. Tuy khác với tui; an ủi chứ không ai gọi an ủy; ủy lạo chứ không ai nói ủi lạo; trung úy chứ không ai nói trung úi, say túy lúy chứ không ai nói say túi lúi. Tên Thanh Thúy rất hay, nhưng nếu nói dùng “i” ngắn hay “y” dài cũng được là không đúng. Nếu dùng “i” ngắn cho cái tên đẹp đẻ đó, nó sẽ trở thành “Thanh Thúi” chẳng còn thanh tao chút nào. Cũng như ở trên, vị tiến sĩ ấy không chấp nhận tên “Thụi” thay cho tên “Thụy”. Bây giờ, chúng ta thử ráp vần: Tờ (t) úi là túi; bờ (b) úi là búi; thờ (th) úi là thúi; Lờ (l) úi là lúi; rờ (r) rúi là rúi; và quờ (q) úi là ... Xin hãy lắp lại: Quờ (q) úi là ...? Nó không thể có âm là quý được phải không? Chữ “quí” nầy có âm nhưng không có nghĩa. Vì vậy, chúng ta có nên dùng "quí vị" không?
Tôi thiển nghĩ rằng chúng ta phải dùng “y” dài cho: Quy, quỳ, quý, quỵ, quỷ, và quỹ.
Cùng chủ đề
Tế bào - Đơn...
Tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của mọi cơ thể sống. Trong cơ thể sinh vật, mỗi loại tế...
Lễ thượng cờ...
Lễ Thượng cờ ở quảng trường Ba Đình là một nghi lễ cấp quốc gia của Việt Nam được Chính phủ phê...
Mõ làng - phương...
Thằng mõ là người có nhiệm vụ gõ mõ và thông báo theo chỉ thỉ của các chức...
Bức tranh nàng...
Đây là bức tranh NÀNG PHRYNE Ở AREOPAGUS (Phryne before the Areopagus) của danh hoạ người Pháp Jean Léon...
Vì sao bầu cử...
Bạn có biết thể thức bầu cử của Mỹ đã tồn tại 212 năm? Trước khi nói về cách thức cùng...
Việt Nam - Cuba...
Nếu một ai đó có 100, họ cho bạn 10. họ là những người bạn tốt. Nếu một ai đó có 20, họ...
Ý nghĩa của...
Bộ bài Tây, tiếng anh gọi là Playing Card, còn ở miền bắc Việt Nam còn gọi là tú lơ...
Tổng hợp các...
Khi bạn đặt chân đến bất kì một tỉnh thành nào của Việt Nam điều bắt gặp những đặt sản đặc...
Tại sao một...
Một tuần có thứ Hai, thứ Ba, thứ Tư, thứ Năm, thứ Sáu, thứ Bảy, Chủ nhật, nhưng tuyệt nhiên lại không...
Chuột Lemming...
Một trong những lý do chính khiến nhiều nhà đầu tư thất bại trong việc tìm kiếm các khoản đầu...
50 bài học về...
“So với những người thất bại, thì những người thành công thật sự đã thất bại nhiều lần hơn,...
Thế giới sắp...
Theo thông báo của các nhà khí tượng học, năm nay – năm 2020 có thể sẽ là 1 trong 5...
Y (dài) hay i (ngắn)
Có một vị tiến sĩ viết nhiều bài rất xuất sắc đăng trên báo và thường gởi thư cho tôi....
5 đại dịch...
Dưới đây là 5 đại dịch khủng khiếp nhất trong lịch sử nhân loại cũng như cách thức mà chúng...
Một số đại...
Đại dịch có thể được định nghĩa "là dịch bệnh xuất hiện trên toàn cầu hoặc trên một...
Chim bản địa...
Trong khi lực lượng cứu hỏa Úc đang quay cuồng với các đám cháy rừng, một số loài chim bản địa...
Đại thảm họa...
Ở thời điểm hiện tại thì gần như mọi tiểu bang của Úc đều có cháy, nhưng kinh khủng nhất là...
Cá Betta - Trang...
Cá Betta (Betta splendens) là giống cá kiểng có hình dạng giống cá lia thia nhưng màu sắc phối...
Cá betta với...
Rất nhiều người đam mê thú chơi cá Betta đều đã từng mong muốn chính mình lai tạo ra những...
Hướng dẫn nuôi...
Cá Betta (Betta splendens) là giống cá kiểng có hình dạng giống cá lia thia nhưng màu sắc phối...
Cấu tạo, chức...
Hoa không chi tô điểm cho cuộc sống của chúng ta mà nó còn giúp chúng ta cảm thấy hạnh...
Đã bao giờ bạn...
Cây tre là loại cây gần gũi và ghi dấu trong tiềm thức của người Việt Nam. Nhưng nhắc tới hoa tre, có...
Sự phát triển...
Hoạt động trải nghiệm trong chương trình phổ thông mới không phải là một môn học mà là...
Hoa dâm bụt -...
Hoạt động trải nghiệm trong chương trình phổ thông mới không phải là một môn học mà là...
Hoa hồng - Chất...
Hoá học là một môn khoa học thực nghiệm. Do đó, các thí nghiệm giữ vai trò quan trọng...
Vòng đời của...
Vòng đời của bướm luôn hấp dẫn các bé khi bắt đầu tìm hiểu về thế giới động vật bởi vì...
Bắp cải tím...
Hoá học là một môn khoa học thực nghiệm. Do đó, các thí nghiệm giữ vai trò quan trọng...
Ngắm nguyệt...
Tối nay (27/7/2018) rạng sáng ngày mai, những người yêu thiên văn có cơ hội chiêm ngưỡng hai...
10 điều thú...
Một trong những nguyên tố quan trọng nhất của mọi sinh vật chính là cacbon. Dưới đây là 10 điều...
Mách bạn một...
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều nhãn hàng cà phê khác nhau khiến người tiêu...
Hiểu Bitcoin trong...
Chắc hẳn bạn đã quen với tên gọi Bitcoin, đồng tiền được nhắc đến nhiều trong thời gian gần đây đang...
Cháy chung cư...
Bài viết hơi dài chút, nhưng nếu các bạn đang ở chung cư cao tầng hoặc làm việc tại các cao...
Tại sao Halloween...
Halloween viết rút gọn từ "All Hallows'Eve", nghĩa là "Buổi tối lễ chư Thánh", một lễ...
Hướng dẫn làm...
Cứ mỗi dịp Trung thu khi phố phường tràn ngập đủ loại lồng đèn với muôn vạn sắc màu, chợt...
Hệ thống đường...
Bạn có biết toàn bộ các tuyến đường Quốc lộ có tổng chiều dài khoảng 17.300 km ? Hệ...
Voi Ma-mút sẽ...
Bằng cách sử dụng bộ công cụ chỉnh sửa gen CRISPR/Cas9, các nhà khoa học tin rằng họ không chỉ có...
Đấu giá điện...
Nhà đấu giá lịch sử Alexander, ở Maryland, hiện đang có một đồ vật vô cùng độc đáo được...
Độc tố nào...
Được phát hiện lần đầu tiên tại Anh vào những năm 1950, VX nhanh chóng trở thành một trong những...
Vì sao vật ở...
Đã bao giờ bạn gặp trường hợp một món đồ nào đó ở ngay trước mắt nhưng lại cứ đi tìm...
Cách phân biệt...
Trong đời sống văn hóa tâm linh của người Việt Nam có rất nhiều nơi thờ cúng khác nhau như Đình,...
Bồ câu đưa...
Từ thời Ai Cập cổ đại, con người đã khám phá ra khả năng đưa thư của chim bồ câu. Tuy nhiên,...
Tại sao lon nước...
Đã bao giờ bạn thắc mắc rằng, lon nước ngọt chúng ta uống lại không được thiết kế theo hình cầu...
Không có gì là...
Hiện nay các nguồn tài nguyên thiên nhiên như than đá, dầu mỏ đang dần bị con người khai phá...
Vì sao bóng bay...
Các nhân chứng tại khu vực phố Cửa Đông, Hoàn Kiếm, Hà Nội, cho biết vào 14h chiều 11/2, một...
Suýt chết vì...
Một phụ huynh vừa trải qua thảm cảnh, anh ta suýt mất một đứa con gái vì cháu bé đã đặt...
Cẩn thận khi...
Nếu bạn đang đun nấu bằng ga, hãy đọc bài này để tránh những tai nạn nguy hiểm không đáng...
Bao giờ Việt...
Ở Cuba, có những điều mà ít nhất 2 phần 3 dân số Việt Nam đang nằm mơ cũng không được như vậy. Gần...
Những lời chúc...
Hãy cùng nhau dành những lời chúc Tết, chúc mừng năm mới hay và ý nghĩa nhất dành...
Vì sao bố mẹ...
Kết quả nghiên cứu mới đây được thực hiện bởi một chuyên gia tâm lý người Anh cho hay, những cặp...
Ngày tận thế...
Theo một thuyết âm mưu mới đây, Chúa Jesus sẽ trở lại và nhân loại sẽ bước vào ngày...
Có thể bạn cũng quan tâm
Câu chuyện gánh...
Có hai vị hoà thượng ở hai ngôi chùa trên hai ngọn núi gần nhau. Giữa hai ngọn núi có...
100 - 1 = 0 : Đạo...
Vị hòa thượng già viết lên giấy 4 phép tính: 2+2=4;4+4=8;8+8=16;9+9=19 Ngay lập tức, các...
Những điều...
1.Tam hợp là gì? Những điều cần biết về tam hợp 12 con giáp được chia thành 4 nhóm, mỗi nhóm...
Câu chuyện cuộc...
Năm nay tôi đã gần bảy mươi tuổi. Cái tuổi mà con cháu đã có thể chúc thọ được...
50 bài học về...
“So với những người thất bại, thì những người thành công thật sự đã thất bại nhiều lần hơn,...
Con thương ai...
1 tuổi , con tập đi, Mẹ chạy theo đỡ mỗi khi con ngã. Ba ngăn lại bảo rằng hãy để con tự tập đứng lên. 3...
Tổng hợp các...
Khi bạn đặt chân đến bất kì một tỉnh thành nào của Việt Nam điều bắt gặp những đặt sản đặc...
Người cá thật...
Nhiều người đã nhìn thấy và trải nghiệm người cá trong đó có Christopher Columbus, William Shakespeare,...
Năm con khỉ và...
Chuyện kể rằng có 5 con khỉ bị nhốt trong phòng. Giữa phòng có một cái thang và 1 nải chuối...
Loài Bướm và...
Một người tìm thấy một cái kén bướm. Đến ngày nọ, một cái lỗ nhỏ xuất hiện. Anh ngồi chăm...